วช. ขับเคลื่อนเศรษฐกิจหมุนเวียนในชุมชน พัฒนานวัตกรรมผ้าขาวม้า

สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) นำสื่อมวลชนลงพื้นที่ดูงานการวิจัยและพัฒนานวัตกรรมเกี่ยวกับการพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านผ้าไทย และการท่องเที่ยวในจังหวัดราชบุรี ในวันที่ 22 กรกฎาคม 2563 ณ จังหวัดราชบุรี เพื่อสนองนโยบายรัฐบาลในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจฐานนวัตกรรมของประเทศกลุ่มเศรษฐกิจสร้างสรรค์

 วช. ได้ให้การสนับสนุนโครงการการใช้ประโยชน์ผลงานวิจัยและนวัตกรรมเพื่อชุมชน สังคม เพื่อดำเนินการพัฒนาชุมชนนวัตกรรมต้นแบบในพื้นที่ภาคกลาง: กลุ่มหัตถกรรมสิ่งทอแก่ ดร.พีรยา สระมาลา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลกรุงเทพ โดยได้มีการดำเนินการตั้งแต่ต้นน้ำ กลางน้ำ ไปจนถึงปลายน้ำ เพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์ผ้าขาวม้าให้มีคุณภาพ สามารถเพิ่มมูลค่า และช่องทางการตลาด ซึ่งจะส่งผลให้เศรษฐกิจของชุมชนให้ดีขึ้น

โครงการ “การพัฒนาชุมชนต้นแบบในพื้นที่ภาคกลาง: กลุ่มหัตถกรรมสิ่งทอ” ได้ดำเนินการในพื้นที่ภาคกลาง ที่จังหวัดราชบุรี ซึ่งเป็นจังหวัดที่มีความหลากหลายทางเชื้อชาติและเผ่าพันธุ์มีความแตกต่างกันทางวัฒนธรรมและประเพณีอันเป็นลักษณะเด่นของจังหวัดที่สืบทอดมาแต่โบราณกาล โดยนำองค์ความรู้ด้านการทอ การย้อม การออกแบบลวดลายมาพัฒนาให้การทอผ้าขาวม้าในกลุ่มหัตถกรรมสิ่งทอให้มีคุณภาพเพิ่มขึ้นจากเดิม สร้างอัตลักษณ์ของท้องถิ่น โดยเฉพาะจังหวัดราชบุรี ซึ่งเป็นแหล่งผลิตผ้าขาวม้าในระดับหัตถกรรม และอุตสาหกรรมที่สำคัญของประเทศ ให้ได้ผ้าขาวม้าที่มีความทันสมัย และสามารถเพิ่มช่องทางการตลาดทั้งในและต่างประเทศ โดยเน้นการสร้างลวดลายและสีสัน เพื่อเป็นอัตลักษณ์ของจังหวัดราชบุรี และมีความร่วมสมัยแบบสากล โดยการร่วมมือกับเครือข่ายผู้เชี่ยวชาญทั้งในและต่างประเทศในการพัฒนาลวดลายและสีสัน  เพื่อเพิ่มโอกาสในการทำการตลาดทั้งในและต่างประเทศและพัฒนาโครงสร้างและคุณภาพของเนื้อผ้าผ่านกระบวนการคัดเลือกเส้นใยและเทคนิคการทอ เพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์ ให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาดและมีคุณภาพระดับสากล และในกระบวนการพัฒนาผลิตภัณฑ์หรือการแปรรูปสินค้าจากผ้าขาวม้า จะต้องคำนึงถึงการใช้วัตถุดิบอย่างคุ้มค่าให้มีวัสดุเหลือใช้ให้น้อยที่สุด และนำวัสดุเหลือใช้มาต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์อื่น ให้เกิดประโยชน์สูงสุดตามแนวทางเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy)

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.อริศร์ เทียนประเสริฐ ที่ปรึกษาโครงการฯ กล่าวว่า คณะผู้วิจัย ได้ทำการศึกษาวิจัยและพัฒนานวัตกรรมเกี่ยวกับการพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านผ้าขาวม้า โดยมีผลงานวิจัย/ผลิตภัณฑ์จากโครงการเครือข่ายมหาวิทยาลัยส่งเสริมงานสร้างสรรค์ ในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจชุมชน สนับสนุนผ้าทอไทยและระบบองค์รวม อันนับเป็นการส่งเสริมผลิตภัณฑ์ที่มีขีดความสามารถสร้างรายได้ในระดับสูงให้แก่ชุมชนด้วยคุณค่าทางอัตลักษณ์ที่งดงาม รวมถึงการสร้างงาน สร้างอาชีพให้แก่ชาวชุมชนทำให้มีกำลังใจในการอนุรักษ์ภูมิปัญญาผ้าขาวม้าทอมือให้คงอยู่เป็นมรดก แล้วยังเป็นจุดขายในด้านการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมได้เป็นอย่างดี เพื่อนำมาสู่การเพิ่มรายได้ให้กับประชากรในท้องถิ่น และเป็นเวทีของการสร้างผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ เพื่อส่งเสริมรายได้ผ่านการท่องเที่ยว และขับเคลื่อนเศรษฐกิจได้อย่างเป็นรูปธรรม

ทั้งนี้ องค์ความรู้และเทคโนโลยีที่จะนำมาใช้ในการถ่ายทอด เป็นนวัตกรรมที่พัฒนาวิธีการทอ การเลือกประเภทของเส้นใย เพื่อให้คุณภาพของเนื้อผ้าหนา และนุ่มกว่าเดิม ตลอดจนมีความยืดหยุ่น และการย้อมสีให้เหมาะสมกับลวดลายและเส้นใย ตลอดจนการออกแบบลายโดยศึกษาอัตลักษณ์ของท้องถิ่น และเพิ่มลวดลายที่มีความทันสมัย เพื่อสามารถนำมาผลิตสินค้าได้หลากหลายรูปแบบ และเหมาะกับกลุ่มลูกค้าทั้งในและต่างประเทศ องค์ความรู้ที่นำมาดำเนินการถ่ายทอด

     โดยผลิตภัณฑ์ที่พัฒนาขึ้นจะมีพิธีส่งมอบผลงานโครงการ “การพัฒนาชุมชนต้นแบบในพื้นที่ภาคกลาง: กลุ่มหัตถกรรมสิ่งทอ” ระหว่าง สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ และ จังหวัดราชบุรี พร้อมนำเสนอในนิทรรศการหัตถกรรมสิ่งทอจังหวัดราชบุรี ในงานมหกรรมงานวิจัยแห่งชาติ 2563 (Thailand Research Expo 2020) ในวันอาทิตย์ที่ ๒ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๓ เวลา ๑๕.๐๐  น. ณ เวทีกลางชั้น ๒๒ ศูนย์ประชุมและนิทรรศการ โรงแรมเซ็นทาราแกรนด์ เซ็นทรัลเวิลด์ ปทุมวัน กรุงเทพมหานคร