ความผิดที่รอการพิสูจน์ กับ สิทธิตามกฎหมาย จากเหตุแผ่นดินไหว

จากกรณีอาคารสำนักงานตรวจเงินแผ่นดินหรือสตง. ถล่มจากเหตุแผ่นดินไหว เมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2568 จนถึงตอนนี้ ทางเจ้าหน้าที่ได้มีการดําเนินคดีต่อผู้ประกอบวิชาชีพวิศวกรรมและสถาปัตยกรรม จํานวน 17 ราย ซึ่งเป็นผู้มีบทบาทในกระบวนการออกแบบ ควบคุม และก่อสร้างอาคารสตง. โดยควบคุมตัวทั้งหมดไว้ในห้องขัง หลังพนักงานสอบสวนได้ยื่นคําร้องขอคัดค้านการประกันและปล่อยตัวชั่วคราวต่อศาล โดยอ้างถึงข้อกล่าวหาตามประมวลกฎหมายอาญาหลายมาตรา ซึ่งมีอัตราโทษสูง ทั้งที่ยังไม่มีการพิสูจน์ได้ว่ามีความผิด เป็นสาเหตุทำให้ตึกถล่ม ซึ่งในความเป็นจริง ผู้ต้องหาแต่ละรายมีบทบาทหน้าที่ตามวิชาชีพที่แตกต่างกัน และอาจไม่มีความข้องเกี่ยวกับความแข็งแรงของอาคาร

ที่สำคัญคือ ยังไม่มีรายงานผลสรุปจากคณะกรรมการตรวจสอบข้อเท็จจริงที่แต่งตั้งโดยนายกรัฐมนตรีว่าเป็นการกระทําผิดอันเกิดจากการออกแบบ ควบคุม หรือก่อสร้างโดยตรงแต่อย่างใดคำถามที่ตามมาก็คือ ถ้าพิสูจน์ได้ในภายหลังว่าผู้ที่ถูกควบคุมตัวไม่มีส่วนในความผิด ความเสียหาย ทางราชการจะรับผิดชอบอย่างไร?

ประเด็นนี้ กำลังก่อให้เกิดความไม่สบายใจกับ 4 สมาคมวิชาชีพด้านวิศวกรรมและสถาปัตยกรรม อันได้แก่ วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ (วสท.) สมาคมอุตสาหกรรมก่อสร้างไทยในพระบรมราชูปถัมภ์(TCA) สมาคมวิศวกรที่ปรึกษาแห่งประเทศไทย(วปท.) และสมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์ (ASA) จนทั้ง 4 สมาคมฯ ได้เร่งประชุมเพิ่อปรึกษาหารือร่วมกัน และมีมติเห็นพ้องว่า ต้องส่งข้อมูลที่สำคัญเพื่อความเข้าใจที่ถูกต้องต่อมาตรฐาน บทบาทและหน้าที่

กลุ่มผู้ออกแบบ นำโดยนายกสมาคมทั้ง 4 สมาคม จึงได้ร่างหนังสือร่วมกัน เพื่อนำเสนอข้อมูลต่อสำนักงานศาลยุติธรรม และส่งหนังสือดังกล่าวถึงสำนักงานศาลยุติธรรมเรียบร้อยแล้ว เพื่อขอความเมตตาพิจารณาข้อเท็จจริงวิชาชีพวิศวกรรมและสถาปัตยกรรม เพื่อประกอบการวินิจฉัยคำร้องขอปล่อยตัวชั่วคราว พร้อมแนบข้อมูลข้อเท็จจริงและคำชี้แจงจากสมาคมวิชาชีพฯ

โดยทั้ง 4 สมาคม มีความหวังว่า ศาลจะได้โปรดเมตตาพิจารณาคําร้องขอปล่อยตัวชั่วคราวของผู้ต้องหาตามบทบาทแห่งความรับผิดชอบและหลักฐานที่ยังอยู่ระหว่างการพิสูจน์ข้อเท็จจริง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เพื่อให้ผู้ต้องหาได้รับโอกาส ในการจัดเตรียมเอกสาร แก้ต่าง และแสดงความบริสุทธิ์ของตนในกระบวนการยุติธรรม

ที่สำคัญก็คือ การควบคุมตัวผู้ต้องหาทั้งหมดในระหว่างที่ยังไม่ปรากฏข้อเท็จจริงที่ชัดเจน อาจส่งผลกระทบในวงกว้างต่อขวัญกําลังใจของผู้ประกอบวิชาชีพวิศวกรรมและสถาปัตยกรรมทั้งระบบ ซึ่งมีบทบาทสําคัญในการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานของประเทศ

แต่วันนี้ ทุกคนในวิชาชีพที่เกี่ยวข้อง และมีส่วนร่วมในการตรวจสอบการถล่มของตึกสตง.ในทางวิชาชีพ แทบจะรู้สาเหตุที่ชัดเจนทั้งหมดแล้ว ว่าตึกถล่มเพราะอะไร? เป็นสาเหตุหลักที่เป็นกุญแจดอกเดียวที่ตอบคำถามทั้งหมด แค่รอดูว่า ผลการสอบสวนจะออกมาตรงกับความจริงหรือไม่?

ที่ว่ากันว่า การไขกุญแจดอกนี้ออกมา อาจจะส่งผลให้เกิดแรงสั่นสะเทือนในระบบราชการและการเมืองไทยในระดับที่สูงกว่าระดับแผ่นดินไหวเลยทีเดียว